Chóng mặt và những điều cần biết

Định nghĩa chóng mặt

Chóng mặt là triệu chứng của rối loạn thăng bằng, do một số duyên cớ gây nên. Thuật ngữ chóng mặt bao hàm một phạm vi siêu rộng, từ cảm giác váng đầu nhẹ cho tới tình trạng chóng mặt nặng. Chóng mặt được định nghĩa là 1 ảo giác về sự vận động. Bản thân người bệnh cảm thấy như chính mình hay ngoại cảnh bên cạnh đang vận động hoặc đang xoay vòng hay nghiêng ngả hoặc thấy như đang rơi từ trên cao xuống dù thực tế ko sở hữu sự di chuyển nào.

Bệnh chóng mặt

Ý thức về một sự cân bằng bình thường của thân thể đòi hỏi 1 ảnh hưởng tương hỗ phức tạp giữa những phòng ban sau đây:

• Tai trong (còn gọi là mê nhĩ) giám sát các hướng của vận động, ví dụ như rẽ ngoặt, xoay vòng, tiến – lùi, từ bên nọ sang bên kia và lên – xuống.
• Hai mắt, cũng giám sát vị trí của thân thể trong ko gian và các hướng của vận động.
• Các thụ thể áp lực trong các khớp của chi dưới và cột sống, cho biết phần nào của cơ thể đang đưa xuống phải chăng và chạm đất.
• Các thụ thể cảm giác của cơ và khớp (còn gọi là những thụ thể bản thể) cho biết những phần nào của thân thể đang vận động.
• Hệ tâm thần trung ương (não và tủy sống) xử lý các thông tin đến từ bốn hệ thống nhắc trên để duy trì sự cân bằng và cân bằng của cơ thể.

Kết quả là trong sự di chuyển của đầu, cổ, chân, mắt cùng phần còn lại của cơ thể, con người luôn giữ được sự thăng bằng và mắt vẫn nhìn thấy rõ khi đang di chuyển.

Chóng mặt xảy ra lúc mang sự trái ngược về thông tin giữa tai trong và những hệ thống giác quan khác, hoặc khi có 1 khiếm khuyết trong sự tích hợp trung ương  ở  não về các thông báo từ tiền đình đi lên. Nói phương pháp khác, những triệu chứng của chóng  mặt và say tàu xe xuất hiện lúc mà hệ tâm thần trung ương tiếp thụ các thông báo trái ngược tới từ bốn hệ thống khác nhau.

2. Chẩn đoán người bệnh chóng mặt

Khi khám 1 người bệnh than chóng mặt, trước hết bắt buộc phân biệt để loại trừ những ví như thường được gọi là “chóng mặt tiền ngất”. Trong các giả dụ này,  người  bệnh  không  có  1 cảm giác nào thất thường về chuyển động hay di chuyển, chỉ thấy bị lả đi, choáng váng, tối sầm mắt như gần chết giả bất thức giấc nhân sự (ví dụ trong tụt huyết áp, giảm đường-huyết), hoặc như bị mất thăng bằng mà không do nguyên nhân tiền đình (ví dụ trong các bệnh thần kinh như Parkinson, chứng mất điều hòa của tiểu não, hoặc khi sở hữu những vấn đề về xương- khớp hay tác dụng phụ của 1 số thuốc). Hiếm lúc chóng mặt mang thể là triệu chứng của một vấn đề tâm thần nghiêm trọng hơn, như đột quỵ do nhồi máu não hay chảy máu não, đa xơ cứng…

Với những giả dụ chóng mặt thực sự, mang khởi thủy tiền đình, bắt buộc xác định xem do các nguyên nhân ngoại biên (giới hạn đến tâm thần VIII trước khi đi vào thân não) hay trung ương (thân não hay não). Nếu là một chóng mặt do rối loàn tiền đình ngoại biên, sẽ xác định căn nguyên chóng mặt là ở một bên tai hay ở cả hai bên. sau cộng sẽ xác định xem các triệu chứng trên là do 1 thương tổn đang ổn định hay đang tiến triển.

Nhiều bệnh lý khác nhau với thể liên quan đến tai trong hoặc hệ tiền đình và gây ra chóng mặt. Trong ấy với một bí quyết sở hữu thể giúp cho chẩn đoán phân biệt bớt phức tạp là căn cứ trên độ dài thời kì từ khi khởi đầu cơn chóng mặt cho tới lúc kết thúc:

Các cơn chóng mặt ngắn (từ vài giây đến vài phút)

Loại chóng mặt hay gặp nhất là chóng mặt tư thế kịch phát lành tính. Cơn chóng mặt nặng nhưng ngắn, xảy ra ngay lúc đổi tư thế đầu lúc trở mình trên giường hoặc lúc ngồi dậy buổi sáng. Thường không rõ căn nguyên và khỏi dần theo thời gian. Chóng mặt kéo dài hàng phút có thể gặp trong các cơn thiếu máu não thoáng qua.

Các cơn chóng mặt dài trung bình (từ nửa giờ tới vài giờ)

Các cái chóng mặt này thi thoảng gặp hơn và được cho là do nâng cao áp lực của dịch tai trong. Bệnh Ménière (hay bệnh nâng cao dịch nội bạch huyết) gây ra các cơn chóng mặt nghiêm trọng và kéo dài vài giờ. Thường tất nhiên nôn và mang thể mở màn bằng giảm thính lực, cảm thấy đầy trong tai và ù tai.

Các cơn  chóng  mặt  dài  hơn (từ nhiều ngày tới phổ biến tuần)

Viêm mê nhĩ (do nhiễm trùng tai trong)  hoặc  viêm  dây  thần  kinh tiền  đình  (thường  do  vi-rút)  với thể gây ra chóng mặt xoay tròn nghiêm trọng. Cơn chóng mặt xảy ra đột ngột, tất nhiên buồn nôn hoặc nôn và rối loạn thăng bằng, kéo dài từ năm ba ngày đến 2 – 3 tuần.

Chẩn đoán bệnh chóng mặt

Trong bệnh nhức nửa đầu (migraine), thời gian chóng mặt vô cùng thay đổi (từ vài giây tới vài ngày) và tỷ lệ gặp hơi cao. Trong nhức nửa đầu: các triệu chứng nặng hơn đa dạng so với đau đầu thông thường, 1 vài người thấy sở hữu “tiền triệu” thị giác trước khi lên cơn nhức nửa đầu.

3. Phân biệt chóng mặt trung ương mang chóng mặt ngoại biên và chóng mặt trung ương thường

Do những bệnh của hệ thần kinh trung ương cộng với những tổn thương của dây VIII. Hiếm sở hữu 1 sang thương ở hệ thần kinh trung ương gây chóng mặt mà không mang các dấu hiệu thần kinh khác. Thường đi kèm với những khiếm khuyết tâm thần như: triệu chứng của những dây tâm thần sọ, rối loàn điều chỉnh thị lực, rối loạn điều hòa (có thể là chỉ điểm quan yếu nhất các bệnh của tiểu não), dấu hiệu Romberg (+) (là dấu hiệu cho biết mất sự kiểm soát của những thụ thể bản thể khiến cho người bệnh đứng không vững lúc nhắm mắt), yếu liệt chi, giảm hay mất cảm giác, chảy máu hay thiếu máu của tiểu não, của những nhân tiền đình và những kết nối trong thân não…

Chóng mặt trung ương thường khởi đầu từ từ, có xu hướng nhẹ hơn đa dạng so mang chóng mặt ngoại biên. Khám cẩn thận hệ thần kinh, tim mạch và áp huyết là quan trọng để nhận diện các người bệnh chóng mặt trung tâm. Huyết khối trong tim với thể đưa tới đột quỵ, những dấu hiệu rung nhĩ hay mạch chậm sở hữu thể gợi ý 1 đột quỵ đang diễn ra.

Khác sở hữu các sang thương tiền đình ngoại biên, các rối loạn tiền đình trung ương thường mang rung giật cầu mắt (chứng rung giật cầu mắt gồm vận động chậm của mắt về 1 phía, tiếp sau là một chuyển động phục  hồi  nhanh về phía đối diện) liên tiếp và bất thường.

Chóng mặt ngoại biên thường khởi đầu đột ngột, hài hòa với buồn nôn hay nôn, người bệnh than phiền về nghe. Những dấu hiệu sau đây có thể giúp gợi ý 1 sang thương ngoại biên: bệnh viêm tai giữa cấp, viêm tai giữa